Przedszkolak w świecie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych
Przedszkolak w świecie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) szanse i zagrożenia
Pytanie, czy wprowadzanie już na etapie przedszkola nowoczesnych technologii jest szansą dla dziecka, czy też raczej mu zaszkodzi nurtuje zarówno nauczycieli, jak i rodziców. Nie ma też jednej, zgodnej opinii wśród ogółu specjalistów. Wszyscy są jednak zdecydowanie podkreślają, że najważniejsze jest zachowanie przez mądrego dorosłego umiaru i przede wszystkim towarzyszenie dziecku podczas jego działań związanych np. z komputerem, tabletem, czy smartfonem. W niniejszym tekście znajdą Państwo opis zarówno szans, jak i zagrożeń wynikających z użytkowania TIK przez dzieci w wieku 3–6 lat.
Szanse
Jak technologie informacyjno-komunikacyjne mogą wspierać rozwój dziecka?
- Szanse dla rozwoju poznawczego
- atrakcyjność form przekazu sprawia, że procesy zdobywania wiedzy, lub rozwijania zainteresowań są przyjemniejsze, mogą zaciekawiać dzięki czemu odnoszą większy skutek wzmacnianie funkcji kształcenia;
- wspomaganie procesu uczenia się poprzez elastyczności form przekazu i komunikacji
- zapewnienie szybkiego dostępu do informacji i możliwości korzystania z nieograniczonych zasobów na całym świecie;
- stwarzanie możliwości dopasowania treści edukacyjnych do zdolności dzieci;
- Szanse dla rozwoju fizycznego i motorycznego
- urządzenia wysokich technologii– użytkowane z umiarem i przy zachowaniu zdrowego trybu życia – mogą mieć potencjał pobudzający dla rozwoju w obszarze motoryki małej i da koordynacji oko-ręka.
- Szanse dla rozwoju społecznego i emocjonalnego
- jako środek komunikacji masowej stanowią doskonałe narzędzie oddziaływania i modelowania pożądanych wzorców zachowań społecznych, np. prozdrowotne kampanie jak: „Pij mleko! Będziesz wielki!”;
- narzędzia TIK dają możliwość doskonalenia rozumienia emocji swoich i innych osób, budzą pozytywne emocje i poczucie sukcesu np. dzięki możliwości archiwizowania dziecięcych wytworów;
- wykorzystanie TIK w celu kreowania ważnych dla rozwoju dziecka interakcji społecznych, np. prezentowanie, komunikowanie się i używanie technologii z innymi;
- wielokanałowa komunikacja wewnątrzrodzinna, np. podtrzymująca więzi z krewnymi będącymi mieszkańcami odległych rejonów świata.
Zagrożenia
Zagrożenia w obszarze wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych przez dzieci w wieku przedszkolnym
- Zagrożenia rozwoju poznawczego
- zakłócenia rozwoju mowy (zwłaszcza dzieci do 3 roku życia); Według badań, dzieci w wieku 0-2 lata nie powinny w ogóle korzystać z urządzeń wysokiej technologii!
- długotrwała ekspozycja na jednokierunkowy przekaz wizualno-dźwiękowy z tabletu, czy smartfona (czy nawet telewizji) może zakłócać rozwój, przede wszystkim w sytuacji, gdy dziecko robi to samotnie, ponieważ brakuje interakcji;
- przeciążenie zawartością zarazem ze względu na treść jak i formę;
- problemy z koncentracją;
- ograniczona, u młodszych dzieci, zdolność rozróżnienia między realnością a fantazją co sprawia, iż treści nasączone emocjami – związane np. z przemocą
- Zagrożenia rozwoju fizycznego:
- zbyt długotrwałe i zbyt częste korzystanie z urządzeń wysokich technologii może powodować: wady postawy, wady wzroku, otyłość wynikającą z małej ilości ruchu;
- ergonomiczne niedostosowanie instrumentów tik może spowodować np. zespół urazowy (zespół cieśni) nadgarstka;
- Zagrożenia rozwoju emocjonalnego i społecznego
- negatywne emocje oraz społeczne uczenie się związane z niewłaściwymi treściami dotyczącymi:
-- może spotkać się z treściami niezgodnymi z ogólnie przyjętymi wartościami (np. pochwalającymi przemoc lub inne zachowania antyspołeczne);
- nadużyć związanych z działalnością gospodarczą; reklama online kierowana do dzieci ma znacznie mniej ograniczeń w Internecie, niż w świecie realnym- dzieci narażone są na ekspozycję produktów, które nie są dostosowane do ich wieku (np. reklam alkoholu czy gier kierowanych do starszej młodzieży);
- izolowanie się od innych osób, pogorszenie relacji z rówieśnikami- rodzi to szereg problemów wychowawczych, ponieważ dziecko nie potrafi koegzystować z rówieśnikami, gdyż do rozwoju kompetencji emocjonalno-społecznych potrzebny jest rzeczywisty kontakt z drugim człowiekiem;
- zagrożenia związane z TIK online (niebezpieczne kontakty: wyłudzanie danych, problem pedofilii);
- nadmierna koncentracja dziecka na korzystaniu z Internetu, uzależnienie od jednej aktywności i rezygnacja z pozostałych;
- rozdrażnienie, złość, agresja (zwłaszcza, gdy ktoś stara się ograniczyć czas spędzany przed komputerem czy telefonem);
Trzeba zawsze mieć na uwadze, że okres przedszkolny (przedział wiekowy 3–6 lat) to etap bardzo szybkich i intensywnych zmian w życiu jednostki. Jest on uznawany za najbardziej sensytywny dla całego rozwoju człowieka. Zmiany zachodzące w tym okresie szczególnie dotyczą funkcjonowania poznawczego, fizycznego i motorycznego oraz społecznego i emocjonalnego. Dlatego to my dorośli już dzisiaj bierzemy na siebie odpowiedzialność za to, jak w przyszłości będą funkcjonować nasze dzieci. Trzeba dużej rozwagi i namysłu nim pozwolimy małym dzieciom korzystać z urządzeń mobilnych.