Metody i techniki pracy w przedszkolu.

W naszym przedszkolu w codziennej pracy z dziećmi wykorzystujemy następujące metody i techniki pracy:

 METODY AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ I TAŃCA:

• Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

W metodzie tej ruch jest narzędziem wspomagającym rozwój psychoruchowy dziecka i formą terapii zaburzeń tego rozwoju. Jej ideą jest posługiwanie się ruchem rozwijającym świadomość własnego ciała, świadomość przestrzeni i działania w niej, a także umiejętność i potrzebę dzielenia jej z innymi ludźmi, prowadzącą do nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu. Dzięki ćwiczeniom dziecko zaspokaja potrzebę kontaktu z drugą osobą, nawiązania bliskich relacji z dorosłym lub innym dzieckiem.

• Metoda ruchowej ekspresji twórczej Rudolfa Labana

Zwana też metodą improwizacji ruchowej, gimnastyki ekspresyjnej, twórczej  
i utanecznionej. Metoda R. Labana wpływa na rozwój i sprawność fizyczną dziecka. Wykorzystuje inwencję twórczą dziecka, jego pomysłowość i doświadczenia ruchowe. Posługuje się m.in. ćwiczeniami i zabawami muzyczno-ruchowymi, tańcem, improwizacją ruchową, pantomimą, zabawami rytmiczno-tanecznymi, opowieścią ruchową, naśladownictwem.

• Metoda Carla Orffa

Głównym celem tej metody jest wzbudzanie aktywności dziecięcej poprzez dźwięki, improwizację, ruch i słowo. Pozwala na twórczą samodzielność dzieci poprzez powiązanie muzyki z ruchem i słowem. W metodzie C. Orffa wykorzystuje się legendy, baśnie, bajki, zabawy, pieśni, tańce oraz instrumenty muzyczne  
o nieskomplikowanej technice gry.

• Metoda A. i M. Kniessów

Celem tej metody jest kształtowanie i  rozwój fizyczny dziecka przez ruch, muzykę, zastosowanie oryginalnych przyborów. Ćwiczenia odbywają się na wszystkich grupach mięśniowych z uwzględnieniem automasażu. Jednocześnie uwrażliwia się małe dziecko na piękno muzyki klasycznej. W metodzie tej główny nacisk kładzie się na ruch. Ważną rolę odgrywają przybory do ćwiczeń ruchowych i wytwarzania dźwięków.

• Metoda opowieści ruchowej Josefa Gotfryda Tulina

Metoda ta polega na odtwarzaniu ruchem treści opowiadań, bajek, czynności ludzi, przedstawiania zdarzeń, poruszania się ptaków i zwierząt itp. Fabuła musi być tak przemyślana, aby opierała się na takich formach ruchu, jak: bieganie, skakanie, rzuty, chwyty, czworakowanie, ciągnięcie, pchanie, wspinanie itp.

• Metoda aktywnego słuchania muzyki według Batii Strauss

Metoda oparta na aktywnym słuchaniu i wykonywaniu prostych ruchów rytmicznych  
i tanecznych z wykorzystaniem muzyki klasycznej. Metoda ta obejmuje: wysłuchiwanie utworu muzycznego, opowieść muzyczno-ruchową, ilustrację treści utworu ruchem, tworzenie orkiestry z dyrygentem, grę na instrumentach perkusyjnych.

• Edukacja przez Ruch Doroty Dziamskiej

Edukacja przez ruch to pedagogiczny system kształcenia i terapii przeznaczony do pracy z dziećmi na poziomie edukacji elementarnej. Metoda stanowi zbiór wielu ćwiczeń, usprawniających poszczególne funkcje organizmu. Ćwiczenia i zabawy tego systemu bazują na ruchu, angażując zintegrowane ruchy różnych części ciała prowadzą do powstania pracy plastycznej, która poddana analizie pozwala odnieść się do treści realizowanych przez nauczyciela.

METODY AKTYWNE OŻYWIAJĄCE DZIAŁANIA PEDAGOGICZNE:

• Metoda KLANZY

Metoda oparta na różnego rodzaju zabawach i grach, m.in. celem integracji grupy rówieśniczej. Gry i zabawy zapewniają dobrowolność uczestnictwa, wykluczają rywalizację, pozwalają na możliwość komunikowania się przez ruch, słowo, sztuki plastyczne i inne środki wyrazu. Główną pomocą terapeutyczną w pedagogice zabawy jest duża, kolorowa chusta. Chusta pozwala na rozbudzenie dziecięcej wyobraźni, pomaga w poznaniu siebie nawzajem.

• Burza mózgów

To najprostsza metoda aktywizująca. Pozwala na zgromadzenie w krótkim czasie dużej liczby pomysłów na rozwiązanie jakiegoś problemu. Plusem tego sposobu jest możliwość modyfikowania cudzych pomysłów lub na zasadzie skojarzenia podawanie innych. W czasie burzy mózgów pracuje się indywidualnie, ale na rzecz całego zespołu, którego zadaniem jest zgromadzenie jak największej liczby pomysłów czy faktów do danego problemu.

• Symulacje

To naśladowanie rzeczywistości, ćwiczenie najbardziej efektywnych zachowań w bezpiecznych warunkach. Ideą symulacji jest doskonalenie konkretnych umiejętności oraz uczenie się na błędach popełnionych w bezpiecznej sytuacji ćwiczeniowej.

• Kinezjologia Edukacyjna Paula Dennisona

Polega na wykonywaniu zestawów ćwiczeń pomagających między innymi dzieciom mającym trudności z czytaniem, pisaniem, z zapamiętywaniem, a także  
z nawiązywaniem kontaktów z otoczeniem, wspiera układ odpornościowy. Ważnym elementem ćwiczeń jest picie wody. Woda jako najlepszy elektrolit zapewnia efektywne przyswajanie, przetwarzanie i przechowywanie informacji, a także sprawny przebieg elektrycznych i chemicznych procesów w mózgu i całym ciele.

METODY Z ZAKRESU EDUKACJI MATEMATYCZNEJ:

• Edukacja matematyczna według  Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej i Ewy Zielińskiej

Według tej metody w  edukacji matematycznej przedszkolaków najważniejsze są osobiste doświadczenia dziecka. Stanowią one budulec, z  którego dziecko tworzy pojęcia i umiejętności. Jeżeli doświadczenia są specjalnie dobrane, przyczyniają się także do rozwoju myślenia i hartowania dziecięcej odporności emocjonalnej w zetknięciu z  problemem matematycznym. Celem metody jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci. Zaplanowane działania służą wprowadzeniu nowych treści lub uporządkowania i  ukierunkowania nagromadzonych doświadczeń. Metoda wspomaga rozwój umiejętności matematycznych i uczy dzieci radzenia sobie z emocjami. Sprzyja stymulowaniu uzdolnień matematycznych u  dzieci, a  także przygotowuje je do nauki matematyki w szkole.

METODY WSPOMAGAJĄCE NAUKĘ CZYTANIA:

• Metoda odimiennej nauki czytania dr Ireny Majchrzak

Ta metoda jest programem edukacyjnym mającym na celu wczesne kształcenie umiejętności czytania z  pełnym rozumieniem tekstu od samego początku. Zaczyna od imienia dziecka, które zamierzamy wprowadzić w  świat pisma. Ta metoda jest propozycją alternatywną w stosunku do najpowszechniej w Polsce stosowanej metody analityczno-syntetycznej. Podstawowym celem programu jest wykształcenie kompetencji czytelniczych w  wieku przedszkolnym przez stworzenie warunków do samodzielnej obserwacji, dostrzegania różnic i podobieństw między różnymi elementami pisma i w efekcie do czytania tekstu ze zrozumieniem.

• Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz

Głównym założeniem MDS jest wspomaganie rozwoju psychomotorycznego dziecka poprzez odpowiednio zorganizowaną zabawę i aktywne wielozmysłowe uczenie symboli graficznych: łatwych wzorów, wzorów literopodobnych, liter i znaków matematycznych. Realizacja tego założenia odbywa się poprzez rozwijanie funkcji, które biorą udział w uczeniu się czytania i pisania (poznawczych: wzrokowo-przestrzennych, słuchowo-językowych i ruchowych) oraz ich współdziałania (integracji percepcyjno-motorycznej). Inne cele to kształtowanie lateralizacji, świadomości schematu ciała (jego części oraz lewej i prawej strony) i przestrzeni.

METODY TERAPEUTYCZNE:

• Muzykoterapia

Wpływa na sferę emocjonalną. Może działać uspokajająco lub też aktywizująco. Poprawia samopoczucie, wpływa korzystnie na system nerwowy. Wartość terapeutyczną posiada zarówno odbiór treści muzycznych, jak również swobodne tworzenie, improwizacja. Dzięki muzykoterapii dzieci rozwijają swoją wrażliwość i wyobraźnię muzyczną, wyczucie rytmu, uczą się skupienia, koncentracji, dyscypliny.

• Bajkoterapia

Polega na czytaniu literatury odpowiednio dobranej do stanu psychicznego odbiorcy. Literatura piękna, biografie, bajki terapeutyczne, baśnie wprowadzają dziecko w inny świat. W literaturze dziecko odnajduje szereg pomysłów na temat tego, jak radzić sobie z własnymi problemami. Bajkoterapia przyczynia się do rozwoju wrażliwości społecznej, wyobraźni, poszerza sferę przeżyć, wpływa na poczucie własnej wartości i pozwala uwierzyć we własne siły.

• Terapia przez sztuki plastyczne

Ekspresja plastyczna jest najbardziej powszechną formą arteterapii. Stosuje się tutaj najczęściej takie techniki, jak:

• malowanie pędzlem,
• malowanie palcami, całymi dłońmi,
• malowanie „mokre w mokrym”,
• odbijanie plam, kształtów,
• rozdmuchiwanie farby przez rurkę, malowanie nitką,
• składanie papieru (origami),
• lepienie z gliny, masy solnej, papierowej, modeliny,
• wycinanki i wiele innych.

METODY I TECHNIKI PARATEATRALNE:

• Drama

Jest specyficzną metodą w nauczaniu i wychowaniu, która polega na rozwiązywaniu problemów przez działania w roli, przez uczestniczenie w fikcji dramatycznej, najczęściej improwizowanej lub opartej na tekście literackim. Drama uczy samodzielności myślenia i działania, aktywności i otwartości, rozwija emocje, wyobraźnię i fantazję, także elokwencję i plastykę ciała, wyrabia umiejętność współżycia i pracy w grupie.

• Technika zmiany ról

Technika ta polega na tym, że rola jaką ma odegrać dziecko powinna mu umożliwić zdobywanie nowych doświadczeń. Na przykład: dziecku z objawami lęku  
w interakcjach społecznych, nieśmiałemu organizujemy zabawę, w której ono gra rolę nauczyciela, a nauczyciel przyjmuje na siebie rolę dziecka. Zawsze jednak rozpoczynamy od stworzenia takiej sytuacji zabawowej, w której tkwią warunki sprzyjające wyzwalaniu u dziecka niezależnego zachowania się.

• Pantomima

Połączenie ruchu, gestu, mimiki – właściwie każdą sytuację można wyrazić ruchem, dlatego pantomima jest bardzo przydatna już w pracy z dziećmi młodszymi. Pozwala ona na ujawnianie swoich uczuć, oraz emocji.

Pantomima stwarza wspaniałe sytuacje, w których wyobraźnia uaktywnia się jednocześnie u osoby prezentującej pantomimę w różnych sytuacjach, jak również  
u jej odbiorcy.

• Teatrzyk kukiełkowy, pacynkowy

Teatrzyk kukiełkowy, czy pacynkowy to taki teatrzyk, w którym dzieci samodzielnie wykonują kukiełki oraz pacynki stosowane później w różnych sytuacjach. Dzieci stają się wtedy reżyserami, scenografami, scenarzystami. Często sytuacje teatralne dają nam okazję do rozmów z dziećmi na temat uczuć, emocji, oraz motywów działania. Wszelkiego rodzaju teatrzyki, w których wykorzystuje się zarówno kukiełki jak  
i pacynki, wyzwalają aktywność twórczą, często przełamują barierę lęku, oraz nieśmiałości u wielu dzieci.

TECHNIKI RELAKSACYJNE:

• Masaż relaksacyjny

Masaż relaksacyjny opiera się na zabawie bazującej na naturalnej aktywności dziecięcej, służy pogłębianiu kontaktów pomiędzy dziećmi i dorosłymi, odprężaniu   
i wspólnemu przeżywaniu radości. Podczas tego typu zabaw używany jest spowolniony ruch i gesty: głaskania, kołysania, drapania, itp. Są to spontaniczne ruchy, pomagające w odpędzeniu zmartwień, napięć, zwiększeniu pewności siebie. Masaż relaksacyjny wymaga od dzieci osobistego zaangażowania, wspomaga  
i ćwiczy koncentrację.

• Muzyka relaksacyjna

Jest ona najprostszą a zarazem bardzo skuteczną formą kształtowania pozytywnych emocji wśród dzieci polegającą na słuchaniu krótkich utworów lub fragmentów odpowiednio dobranej muzyki artystycznej, poważnej. Muzyka relaksacyjna ma bardzo duży wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie. Pozwala ona redukować stres, lęki, depresje.

• Technika relaksacji według Jacobsona

Technika relaksacji w wersji dla dzieci polega na wykonywaniu przez nie celowych ruchów wymagających przeplatania dwóch stanów: napinania i rozluźniania mięśni w czasie zabawy (zabawa w słabego i silnego). Schemat ćwiczeń obejmuje kolejno: ręce, nogi, mięśnie tułowia, szyi oraz twarzy. Można wprowadzić przy tym postacie z bajek, opowiadań itp.

• Relaksacja oparta na treningu autogennym  według A. Polender

Trening ten jest metodą oddziaływania na własny organizm i życie psychiczne, polegającą na wyzwalaniu w sobie reakcji odprężenia i koncentracji oraz stosowania autosugestii. Dzieci, słuchając opowiadania terapeuty, np. o zmęczonym misiu, identyfikują się z nim i naśladują go, poddając się sugestii zawartej w słowach terapeuty. Relaksacja powinna być prowadzona w pozycji leżącej, w pomieszczeniu odizolowanym od hałasu.